ارزیابی اراضی حوضه آبخیز قوچان برای تولید گندم دیم با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) و شاخص های آگروکلیماتیک

شناخت اقلیم و بررسی نیازهای اقلیم شناختی گیاهان زراعی از مهمترین عوامل موثر در تولید است. از طرفی در سالهای اخیر بحث استفاده از تکنولوژی های جدید نیز در برنامه ریزی های کلان کشاورزی به شدت در محافل علمی مطرح شده است. با بررسی های هواشناسی کشاورزی میتوان امکانات بالقوه اقلیمی را در مناطق مختلف مشخص و از آنها حداکثر بهره برداری را نمود. نظر به اهمیت عوامل اقلیمی در تولیدات دیم و با توجه به اینکه اراضی شهرستان قوچان دارای قابلیت کاشت گندم دیم را دارد، بررسی جامعی بر اساس آمارهای بلند مدت عناصر اقلیمی انجام گرفت. کشاورزی دقیق از جمله مباحث جدید و کاربردی که متخصصان علم کشاورزی اکنون بر آن بسیار تاکید دارند می باشد. در کشاورزی دقیق از پنج تکنولوژی جدید شامل: سامانه اطلاعات جغرافیایی، سنجش از دور، سیستم موقعیت یاب جهانی، رقومی کردن عملکرد و سیستم تعیین نهاده استفاده می شود. برای انجام این پژوهش از سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. پارامترهای مورد استفاده در این تجقیق عبارتند از: احتمال وقوع بارش سالانه 300میلی متر وبیشتر، مقادیر بارش فصل پائیز، بهار و ماه ژوئن(خرداد)با احتمال وقوع 75?، احتمال وقوع دماهای مناسب(8-14درجه سانتیگراد)در مرحله جوانه زنی گندم دیم، احتمال وقوع دمای حداکثر روزانه 25درجه سانتیگراد و بیشتر در مرحله گلدهی و احتمال وقوع دمای حداکثر روزانه 30درجه سانتگراد و بیشتر در مرحله پرشدن دانه. برای بررسی پارامترهای بارش و دما از14ایستگاه سینوپتیک (مشهد، گلمکان، قوچان، نیشابور، سبزوار، تربت جام، تربت حیدریه، کاشمر، بجنورد، فتح آباد، جغتای، گناباد، سرخس)استفاده گردید. برای دستیابی به تاریخ رسیدن به مراحل مختلف رشد گندم، از درجه –روزهای رشد(gdd7)استفاده گردید. با بهره گیری از نیازهای رویشی (شرایط اقلیمی مطلوب)گندم دیم، لایه های اطلاعاتی کلاسه بندی و ارزش وزنی هر کدام از پهنه ها مشخص شد. نهایتا با همپوشانی و تقاطع لایه های اطلاعاتی به روش «ارزش وزنی طبقه بندی شده»در نهایت نقشه ی نهایی که پتانسیل های اقلیمی را برای کشت گندم دیم در شهرستان قوچان نشان می داد تهیه گردید. نتایج نهایی نشان دهنده این واقعیت است که نقش هر یک از عناصر اقلیمی بارش و دما، متناسب با مراحل مختلف رشد، در ایستگاهای مختلف متفاوت است همچنین از طریق انطباق لایه های موثر در فرایند کشت دیم گندم در محیط gis، امکان شناخت میزان مطلوبیت مناطق جهت کشت این گیاه زراعی ارزشمند وجود دارد.